هنوز چند هفته از سفر پر سروصدای ترامپ به خاورمیانه نگذشته که حکومتهای حاشیه خلیج فارس که شاهانه از او میزبانی کردند ناگهان بر ضد یکدیگر شوریدند. نشست ترامپ با این کشورها در نگاه اول تصویری از یک جهان عرب متحد و مصمم ایجاد می کرد اما رخداد اخیر باعث شگفتزدگی بسیاری از ناظران شده است و ممکن است منطقهی خلیج فارس را که همین الان هم بیثبات است به سمت مسیری هل میدهد که خطرناک باشد.
روز دوشنبه گذشته عربستان، امارات، بحرین و مصر اعلام کردند که تمام روابط دیپلماتیک، سیاسی و اقتصادی خود را با قطر قطع کردهاند. پس از آن کشورهای لیبی، دولت منصورهادی در یمن، مالدیو و کومور نیز روابط خود را با قطر قطع کردند و اردن نیز سطح روابط خود را به کاردار تقلیل داد. همچنین عربستان، مصر، امارات و بحرین مرزهای هوایی و زمینی خود را بهروی این کشور بستند و به مشارکت دوحه در ائتلاف تحت رهبری عربستان در جنگ علیه انصارالله و یمن پایان دادند. در ادامه مهترین تحولات اخیر منطقه آمده است. رد پای روسیه در بحران قطر با دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس! دو هفته پیش در خبرگزاری قطر اظهاراتی از قول امیر این کشور منتشر شد، که در آن بر لزوم ادامه روابط با ایران و حمایت از حماس، تأکید شد. عربستان و حامیان: با تروریسم هر کجا که باشد میجنگیم در فهرست تحریمشدگان، نام 26 مصری، 18 قطری، 5 لیبیایی، 2 تعه اردنی، 2 بحرینی، 2 کویتی، 1 اماراتی، 1 سعودی، 1 تبعه سعودی-کویتی و یک یمنی دیده میشود. نام «یوسف قرضاوی» عالم مصریالاصل ساکن دوحه نیز در فهرست تحریم شدگان عربستان و حامیانش دیده میشود. وزیر امورخارجه عربستان وارد مسقط شد برخی تحلیلگران مسائل منطقهای، بر این باورند که سفر جبیر با هدف رایزنی برای افزایش فشار به دوحه صورت میگیرد. عمان و کویت برخلاف سه عضو دیگر شورای همکاری خلیج فارس، همچنان روابط خود را با قطر حفظ کرده اند و در مواردی خواستار میانجیگری برای حل بحران به وجود آمده در اعضای این شورا هستند. بازگشت سربازان قطری از یمن تلویزیون دولتی قطر در توییتر خود اعلام کرد: «با تصمیم فرماندهی ائتلاف اعراب به رهبری عربستان در کنار گذاشتن قطر از این ائتلاف، نیروهای قطری به کشور خود بازگردانده شدند.» بیش از هزار سرباز قطری تحت رهبری ائتلاف اعراب، در یمن حضور داشتند. نیروهای ترکیه وارد قطر میشوند/ سه بندر ایران برای انتقال کالا اختصاص مییابد «محمد بن عبدالرحمان آل ثانی» وزیر خارجه قطر با بیان اینکه قطر تا کنون این حد از دشمنی را از یک کشور متخاصم شاهد نبوده؛ اعلام کرد که نیروهای ترکیه به منظور تأمین امنیت تمامی منطقه به قطر اعزام میشوند. امیر قطر تا زمانی که کشور در محاصره است، به آمریکا نخواهد رفت روز چهارشنبه دونالد ترامپ طی تماسی تلفنی با امیر قطر گفت که آماده است برای حل تنش ایجاد شده در خلیج فارس تلاش کند. رئیس جمهوری آمریکا همچنین گفت که منتظر دیدار امیر قطر در کاخ سفید است. الجزیره هدف حملات همهجانبه سایبری قرار گرفت قطر باید از ایران، دشمن درجه یک کشورهای عرب خلیج فارس دور شود خالد بن احمد آل خلیفه گفت اگر میانجیگریای که «صباح الاحمد جابر الصباح» برای مهار بحران ایجاد شده در خلیج فارس به شکست منتهی شود، قطر مسئول این شکست خواهد بود. وزیر خارجه بحرین که با روزنامه «الشرق الأوسط» مصاحبه کرده است، در چرایی این گفته خود افزود: برای اینکه قطریها به امیر کویت فرصت ندادهاند تا همه مسائل را روی یک میز قرار دهد؛ آنها به همه تعهدات خود و آخرین آن، بیانیه ریاض پایبند نبودند. این مقام بحرینی تصریح کرد که کشورش بیشتر از همه از نحوه تعامل قطر آسیب دیده است. خالد بن احمد اظهار داشت که بحرین از توطئه قطر علیه خود، از حمایت دوحه از افراد تخریبگر و سازمانهایی که دولت منامه را هدف قرار میدهند، گرفته تا تبلیغات رسانهای قطر رنج میبرد. وی همچنین مدعی شد که برای بازگشت به روابط با قطر، این کشور باید سیاستهای خود را اصلاح کند و از ایران، دشمن درجه یک کشورهای عربی خلیج فارس دور شود؛ دشمنی که علیه این کشورها توطئه میکند تا بر آنها سیطره پیدا کند. همچنین روزنامه مکه عربستان به نقل از خالد بن احمد آل خلیفه وزیر امور خارجه بحرین نوشت که وی میانجیگری کویت برای حل اختلافات بین تعدادی از کشورهای عربی با قطر را ارج مینهد اما همه گزینهها برای محافظت بحرین از خودش در قبال دوحه روی میز قرار دارد. انور قرقاش، وزیر مشاور در امور خارجه امارات عربی متحده نیز روز گذشته نیز اعلام کرد که کار قانع کردن قطر به تغییر مسیرش به بن بست رسیده است؛ امری که نشان از وخیمتر شدن بحران روابط چند کشور عربی خلیج فارس با قطر دارد. شورای امنیت درباره حمایت قطر از تروریستهای عراق تحقیق کند ریاستجمهوری روسیه نیز اعلام کرد که ولادیمیر پوتین رئیسجمهور این کشور برنامهای برای دیدار با وزیر خارجه قطر ندارد. وزارت خارجه روسیه امروز با بیان اینکه اختلاف برخی کشورهای عربی با قطر در زمانی نامناسب آغاز شده است، تاکید کرد: استفاده کنندگان از اختلافات برخی کشورهای عربی با قطر، تروریستها هستند. اهداف ترکیه از اعزام نیرو به قطر قرار است دولت ترکیه در کنار پهپادهای کنترل مرز، نیروی نظامی به قطر اعزام کند؛ پیش از این تعداد این نیروها 300 نفر اعلام شده بود اما حالا گفته شده که تحت قانون مصوب، ارتش ترکیه میتواند تا 5 هزار سرباز به قطر اعزام کند. تلویزیون ترکیه نیز اعلام کرد که مأموریت این نیروها در قطر آموزش و مشورت دادن به ارتش و نیروهای امنیتی قطر خواهد بود. گفتنی است، در میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، قطر به دلیل قرابت های ایدئولوژیکی به ویژه حمایت مشترک از نیروهای اسلامگرای منسوب به اخوان المسلمین در خاورمیانه ی عربی، روابط مستحکمی با حزب حاکم در ترکیه دارد. دو کشور نه تنها همکاری های گسترده امنیتی و نظامی در محیط های جغرافیایی مجاور بویژه سوریه و مصر دارند، بلکه در نوامبر 2016 با امضای موافقت نامه ای، همکاری های اقتصادی خود را نیز گسترش داده اند. |